W obliczu rosnącej niepewności co do przyszłych emerytur w Polsce, coraz więcej osób poszukuje skutecznych sposobów na zabezpieczenie finansowej przyszłości. Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) są popularnymi narzędziami oszczędzania na emeryturę, dostępnymi w ramach tzw. III filaru systemu emerytalnego.
Co to jest IKE i IKZE?
IKE (Indywidualne Konto Emerytalne)
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) to forma oszczędzania, która pozwala na długoterminowe gromadzenie kapitału z myślą o emeryturze. Kluczową korzyścią IKE jest zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki), co oznacza, że wszystkie zyski zgromadzone na koncie są wolne od tego obciążenia. Dzięki temu Twoje oszczędności mogą rosnąć szybciej, szczególnie w dłuższej perspektywie czasowej.
Jak działa IKE?
IKE to rachunek, który możesz założyć w banku, funduszu inwestycyjnym, zakładzie ubezpieczeń, biurze maklerskim czy też w dobrowolnym funduszu emerytalnym. Wybór instytucji, która będzie zarządzać Twoim IKE, zależy od Twoich preferencji dotyczących sposobu inwestowania. Możesz zdecydować się na bardziej bezpieczne formy oszczędzania, takie jak lokaty bankowe, lub na bardziej agresywne, jak inwestycje w akcje – wybór zależy od Ciebie.

Limity wpłat na IKE
Roczny limit wpłat na IKE jest ustalany przez państwo i w 2024 roku wynosi 20 805 zł. Limit ten jest co roku indeksowany, co pozwala na jego dostosowanie do wzrostu wynagrodzeń w gospodarce. Ważne jest, aby pamiętać, że nieprzekroczenie tego limitu jest warunkiem zachowania zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych.
Zalety IKE:
- Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych – brak obowiązku płacenia 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki), co pozwala na większe zyski z inwestycji.
- Dziedziczenie bez podatku – środki zgromadzone na IKE są przekazywane spadkobiercom bez podatku spadkowego.
- Elastyczność w wypłatach – możesz wypłacić oszczędności w dowolnym momencie, z zachowaniem prawa do zwolnienia podatkowego po spełnieniu odpowiednich warunków.
IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego)
Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to inny produkt oszczędnościowy, który pozwala na zgromadzenie środków na emeryturę. IKZE, poza zwolnieniem z podatku od zysków kapitałowych, oferuje dodatkowo natychmiastowe korzyści podatkowe. Wpłaty na IKZE można bowiem odliczyć od podstawy opodatkowania (PIT), co przynosi wymierne korzyści finansowe już w momencie składania rocznego zeznania podatkowego.
Jak działa IKZE?
Podobnie jak IKE, IKZE można założyć w różnych instytucjach finansowych. Różnica polega jednak na tym, że IKZE bardziej opłaca się osobom o wyższych dochodach, które chcą skorzystać z bieżących ulg podatkowych. W zamian za to, środki wypłacane z IKZE po osiągnięciu wieku emerytalnego podlegają jedynie zryczałtowanemu podatkowi w wysokości 10%.
Limity wpłat na IKZE
Roczny limit wpłat na IKZE jest niższy niż na IKE. W 2024 roku wynosi 9 804 zł. Limit ten jest również co roku aktualizowany, co umożliwia dostosowanie oszczędności do zmieniających się warunków ekonomicznych.

Zalety IKZE:
- Ulga podatkowa na wpłaty – wpłaty na IKZE można odliczyć od podstawy opodatkowania, co zmniejsza kwotę należnego podatku dochodowego.
- Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych – podobnie jak w IKE, zyski na IKZE są zwolnione z podatku Belki.
- Niski podatek ryczałtowy przy wypłacie – po ukończeniu 65 lat, wypłata środków podlega tylko 10% podatkowi ryczałtowemu.
Porównanie IKE i IKZE: Korzyści i różnice
Korzyści podatkowe
IKE i IKZE oferują różne podejścia do korzyści podatkowych.
IKE skupia się na długoterminowym zwolnieniu z podatku od zysków kapitałowych, co sprawia, że jest to idealne rozwiązanie dla osób, które nie potrzebują natychmiastowych ulg podatkowych, ale chcą maksymalizować swoje zyski na przestrzeni lat.
Z kolei podstawową zaletą IKZE jest preferencja podatkowa polegająca na możliwości odliczenia wpłat dokonanych na rachunek IKZE od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT).
Limity wpłat
Limit wpłat na IKE jest wyższy niż na IKZE, co może być istotne dla osób, które chcą odkładać większe sumy na przyszłość. Jednak IKZE oferuje korzyść w postaci ulgi podatkowej już w momencie wpłat, co sprawia, że oba konta mogą być wykorzystywane równolegle.
Elastyczność wypłat
IKE oferuje większą elastyczność w zakresie wypłat, umożliwiając dostęp do środków w dowolnym momencie, choć z zachowaniem korzyści podatkowych dopiero po spełnieniu określonych warunków. IKZE, mimo korzyści podatkowych, wiąże się z większymi ograniczeniami w dostępie do środków, które można wypłacić po ukończeniu 65 lat.
Dziedziczenie
Zarówno IKE, jak i IKZE oferują możliwość dziedziczenia środków. W przypadku IKE, spadkobiercy nie muszą płacić podatku spadkowego ani podatku dochodowego od odziedziczonych środków. W przypadku IKZE, środki podlegają opodatkowaniu zryczałtowanemu w wysokości 10% po ich wypłacie przez spadkobierców.
Gdzie założyć IKE i IKZE?
Założenie kont IKE i IKZE jest możliwe w różnych instytucjach finansowych, takich jak banki, fundusze inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, czy biura maklerskie. Każda z tych instytucji oferuje różne opcje inwestycyjne, które mogą być dostosowane do indywidualnych potrzeb i preferencji inwestycyjnych.
Zgodnie z obowiązującą ustawą, konta IKE i IKZE mogą być prowadzone przez:
Fundusze inwestycyjne: Te instytucje umożliwiają inwestowanie środków w różnorodne instrumenty finansowe, takie jak akcje, obligacje czy fundusze ETF. Fundusze inwestycyjne często oferują portfele o różnym poziomie ryzyka, co pozwala na dopasowanie inwestycji do profilu inwestora.
Banki: Banki oferują IKE i IKZE w formie kont oszczędnościowych lub lokat bankowych. Tego rodzaju konta są zazwyczaj mniej ryzykowne, ale mogą oferować niższe zyski w porównaniu do bardziej agresywnych strategii inwestycyjnych dostępnych w funduszach inwestycyjnych czy biurach maklerskich.
Towarzystwa ubezpieczeniowe: W towarzystwach ubezpieczeniowych konta IKE i IKZE są często łączone z ubezpieczeniem na życie lub innymi produktami ubezpieczeniowymi. Takie rozwiązania mogą oferować dodatkowe korzyści, takie jak ochrona ubezpieczeniowa, ale też mogą być obciążone wyższymi opłatami.
Podmioty prowadzące działalność maklerską: Biura maklerskie oferują możliwość samodzielnego inwestowania w akcje, obligacje, fundusze ETF i inne instrumenty finansowe. Ta opcja jest zazwyczaj wybierana przez bardziej doświadczonych inwestorów, którzy chcą mieć większą kontrolę nad swoimi oszczędnościami emerytalnymi.
Fundusze emerytalne: Dobrowolne fundusze emerytalne (DFE) również mogą prowadzić konta IKE i IKZE. Te fundusze koncentrują się na długoterminowym oszczędzaniu na emeryturę, inwestując środki w sposób zrównoważony, często z większym naciskiem na stabilność niż wysokie zyski.
Jak instytucje zarządzają środkami?
Każda z wymienionych powyżej instytucji posiada różne portfele aktywów, w które inwestuje powierzone środki. W celu minimalizacji ryzyka inwestycyjnego, instytucje te starają się dywersyfikować swoje portfele, zazwyczaj rozkładając inwestycje pomiędzy obligacje skarbowe, akcje oraz inne, bardziej ryzykowne aktywa.
Obligacje skarbowe stanowią bezpieczniejszy element portfela, gwarantując stałe, choć zazwyczaj niższe oprocentowanie. Z kolei inwestycje w akcje oraz inne aktywa o wyższym ryzyku, takie jak fundusze ETF czy nieruchomości, mogą przynieść wyższe zyski, ale także wiążą się z większą zmiennością i ryzykiem utraty kapitału.
Dywersyfikacja ryzyka jest kluczowa w zarządzaniu portfelem inwestycyjnym. Polega ona na rozproszeniu inwestycji w różne klasy aktywów, co pozwala na zredukowanie wpływu potencjalnych strat w jednej kategorii na ogólny wynik inwestycyjny.

Co warto rozważyć przed wyborem instytucji?
Przed założeniem konta IKE lub IKZE warto rozważyć kilka czynników:
Koszty: Różne instytucje mogą naliczać różne opłaty za zarządzanie kontem, prowizje za dokonywanie transakcji, a także inne koszty związane z prowadzeniem rachunku.
Dostępność doradztwa finansowego: Niektóre instytucje oferują swoim klientom dostęp do doradztwa finansowego, co może być cennym wsparciem w planowaniu oszczędności emerytalnych.
Elastyczność: Warto sprawdzić, jak elastyczne są warunki konta, w tym możliwości dokonywania wpłat, wypłat oraz zmiany strategii inwestycyjnej.
Historia wyników inwestycyjnych: Chociaż przeszłe wyniki nie gwarantują przyszłych rezultatów, mogą one dać pewne wyobrażenie o kompetencjach instytucji w zarządzaniu funduszami.
Podsumowanie
Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) oferują różnorodne korzyści, a ich wybór powinien być uzależniony od indywidualnych potrzeb, celów finansowych oraz preferencji podatkowych. Rozważenie otwarcia obu kont może być optymalnym rozwiązaniem, które pozwoli Ci maksymalnie wykorzystać dostępne ulgi i zwolnienia podatkowe, jednocześnie zapewniając elastyczność i możliwość długoterminowego oszczędzania. Pamiętaj, że im wcześniej zaczniesz oszczędzać, tym większe korzyści osiągniesz na przyszłość, budując solidne zabezpieczenie finansowe na emeryturę.